Co jest potrzebne do lutowania? Wybieramy lutownicę i akcesoria

Z tego wpisu dowiesz się:

• co trzeba mieć, by móc lutować,

• jaka lutownica będzie najlepsza,

• czym jest spoiwo lutownicze i jak je wybrać,

• czym różni się kalafonia od topnika,

• w jakie akcesoria do lutowania warto się zaopatrzyć.

Co jest potrzebne do lutowania?

Skuteczne i trwałe łączenie elementów metalowych jest możliwe na drodze lutowania. Cały proces odbywa się przy zastosowaniu wysokiej temperatury oraz odpowiednich sprzętów i akcesoriów. Jeśli zajmujesz się naprawą elektroniki lub jesteś domowym majsterkowiczem, na wyposażeniu powinieneś mieć kilka rodzajów produktów.

• Lutownica – kluczowy sprzęt, dzięki któremu można topić i rozprowadzać spoiwo lutownicze.

• Spoiwo lutownicze – stop metalu, który po roztopieniu wypełnia szczelinę pomiędzy łączonymi elementami.

• Kalafonia lub inny topnik – dzięki nim możliwe jest m.in. oczyszczenie łączonych metali z warstwy tlenków.

• Akcesoria – ułatwiają lutowanie i zapewniają bezpieczeństwo pracy.

Jaką lutownicę kupić?

Na rynku dostępne są lutownice różniące się zarówno sposobem zasilania, działania i budową, jak i mocą. Ze względu na zasilanie wyróżnia się lutownice wymagające podłączenia do sieci elektrycznej, a także bezprzewodowe – gazowe (w tym palnik do lutowania) oraz akumulatorowe.

Do najpopularniejszych lutownic należą modele oporowe (grzałkowe) oraz transformatorowe. Pierwsze z nich mają metalowy grot i zapewniają precyzję pracy. To dobry wybór, jeśli zastanawiasz się, jaka lutownica do elektroniki będzie najlepsza. W grupie urządzeń oporowych warto wyróżnić poręczne i wygodne w użytku lutownice kolbowe, w których masywny metalowy grot ułatwia lutowanie większych elementów. A jaka lutownica do domu będzie godna uwagi? Dobry wybór to model transformatorowy, który jest sprzętem wszechstronnym, choć jednocześnie mniej precyzyjnym i cięższym od lutownic oporowych. 

Do wyboru są także lutownice hot air wykorzystujące gorące powietrze, co czyni je idealnym sprzętem do pracy z delikatną elektroniką. Najbardziej zaawansowane są natomiast stacje lutownicze wyposażone w specjalny panel umożliwiający precyzyjne sterownie parametrami pracy urządzenia.

Porada eksperta

Ważnym elementem lutownicy jest jej grot, który może mieć różny kształt, wielkość i zastosowanie. Z czego zrobić grot do lutownicy? Najczęściej elementy te powstają ze stali nierdzewnej oraz z drutu miedzianego.

Wybierając sprzęt do lutowania, zwróć też uwagę na jego moc. Do elektroniki wystarczy urządzenie o mocy 30 W. Model przeznaczony do większych elementów, np. kabli, powinien mieć ok. 100 W. Upewnij się też, jaka jest temperatura pracy urządzenia i czas jego nagrzewania.

Spoiwo, czyli jaka cyna do lutowania elektroniki będzie odpowiednia

Spoiwo lutownicze, zwane także lutem, może być przeznaczone do lutowania miękkiego, gdy maksymalna temperatura nie przekracza 450°C, albo do lutowania twardego, czyli w temperaturze powyżej 450°C.

W pierwszym przypadku jako spoiwo lutownicze wykorzystuje się najczęściej cynę z dodatkiem miedzi albo ołowiu (dostępne jest też spoiwo bezołowiowe). Do lutowania twardego stosuje się przede wszystkim luty miedziano-fosforowe, mosiężne oraz srebrne.

Podstawowym spoiwem wykorzystywanym do lutowania jest łatwiej topliwa cyna miękka i to właśnie ona sprawdza się do lutowania elektroniki. Cyna twarda znajduje zastosowanie w bardziej profesjonalnych połączeniach, ponieważ wykonane nią spoiny są mocniejsze i odporne na działanie wysokich temperatur.

Kalafonia czy topnik – co wybrać?

Jeśli robisz listę tego, co jest potrzebne do lutowania, nie możesz zapomnieć o topniku, np. kalafonii. To substancja, która w sposób chemiczny oczyszcza powierzchnię lutowanych elementów z tlenków, chroni ją przed utlenianiem i ułatwia rozprowadzenie spoiwa. Topnik może mieć wiele postaci: pasty, płynu, żelu czy proszku.

Co to jest kalafonia?

To miękka żywica charakteryzująca się dobrą topliwością, którą najczęściej pozyskuje się z sosny. Jest jednym z rodzajów topników.

Czy kalafonia jest potrzebna do lutowania?

Najczęściej dodatek kalafonii znajduje się już w spoiwie lutowniczym, co pozwala zrezygnować ze stosowania osobnego topnika. Warto jednak mieć topnik kalafoniowy wśród akcesoriów do lutowania. 

Jaki topnik do lutowania poza kalafonią?

Jako topnik używany jest także kwas solny czy boraks. Na rynku można również znaleźć topniki bezkalafoniowe, a wybór konkretnego produktu zależy m.in od rodzaju lutowanych metali.

Co potrzebne do lutowania? Wybierz praktyczne akcesoria

Odsysacz do cyny lub plecionka lutownicza ułatwią usunięcie nadmiaru spoiwa, specjalna gąbka usprawni czyszczenie grotów, a uchwyt z zaciskami, tzw. trzecia ręka, będzie pomocny, by stabilnie przytrzymać niewielkie, lutowane elementy. 

Wśród innych przydatnych akcesoriów znajduje się np. lampa lutownicza, stojak na lutownicę, mata silikonowa oraz różne rodzaje grotów, także specjalistycznych, które znacznie ułatwią pracę z większymi i mniejszymi elementami. Warto także pamiętać o rękawicach i okularach ochronnych.

O tym, co jest potrzebne do lutowania, decydują po części Twoje potrzeby. Inny sprzęt i akcesoria sprawdzą się do łączenia małych i dużych elementów, a także do lutowania miękkiego i twardego. Zanim więc kupisz zestaw dla siebie, określ swoje oczekiwania i dokładnie zapoznaj się z właściwościami poszczególnych produktów.